Czym jest TMS?

TMS (ang. transcranial magnetic stimulation) czyli przezczaszkowa stymulacja magnetyczna to metoda nieinwazyjnej stymulacji mózgu przy pomocy impulsów magnetycznych [1]. Impulsy te przenikają przez skórę, kość czaszki i opony mózgowe do kory mózgowej, gdzie indukują prąd elektryczny w komórkach nerwowych. Impuls oddziałuje na tkankę bezpośrednio w miejscu aplikacji, a dzięki licznym połączeniom z innymi strukturami także w dalszych rejonach mózgu. W zależności od częstotliwości stymulacji i zastosowanego protokołu można pobudzić aktywność kory mózgowej lub zmniejszyć poziom jej pobudzenia, modulując tym samym aktywność określonych rejonów mózgu. Głębokość na jaką sięga pojedynczy impuls magnetyczny uzależniona jest, między innymi, od grubości kości czaszki oraz indywidualnego układu bruzd w korze mózgowej, i wynosi około 3 cm. Siła indukcji magnetycznej stymulatora TMS to ~2T, czyli porównywalna do tej, jaką wytwarzają skanery rezonansu magnetycznego.

Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna jako metoda stymulacji mózgu i potencjalna metoda lecznicza została opisana po raz pierwszy w 1985 r [1]. Od tego czasu stała się przedmiotem intensywnych i szeroko zakrojonych badań naukowych. Pierwszy protokół TMS został oficjalnie zaakceptowany jako metoda terapeutyczna w 2008 r. przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (Food and Drug Administration, FDA) i dotyczył leczenia depresji. Dziś TMS jest z powodzeniem stosowany w leczeniu schorzeń psychicznych i neurologicznych jako uznana terapia nie tylko w USA, ale też w Kanadzie, Australii, Izraelu, i w wielu krajach Europy Zachodniej. W niektórych państwach metoda ta jest refundowana.

Neuroplastyczność

TMS poprzez swoje działanie na komórki nerwowe wzmaga procesy neuroplastyczności czyli zdolności mózgu do tworzenia nowych połączeń między komórkami nerwowymi i regeneracji. Liczne dowody naukowe wskazują na szereg zmian neurofizjologicznych jakie następują w wyniku powtarzalnych stymulacji, od zmian w lokalnej aktywności elektrycznej poprzez wpływ na syntezę białek czy ekspresję genów, przez zmiany strukturalne kory mózgowej i połączeń istoty białej, po zmianę globalnego wzorca aktywności mózgu [2]. Wszystkie te procesy i zjawiska składają się na skuteczność terapeutyczną TMS.

Skuteczność terapii

Swoje najbardziej skuteczne działanie TMS manifestuje w leczeniu lekoopornej depresji oraz bólu neuropatycznego. W przypadku zaburzeń depresyjnych szacuje się, że TMS efektywnie pomaga nawet 58% pacjentów, a u blisko 40% zmiana ta ma charakter długotrwały. Z kolei leczenie bólu neuropatycznego to skuteczność na poziomie aż 80% [3].

Terapia depresji i bólu przy pomocy TMS otrzymały rekomendację skuteczności ma poziomie A – pewna skuteczność [3].

Literatura:
1. Barker AT, Jalinous R, Freeston IL, Non-invasive magnetic stimulation of human motor cortex. Lancet. 1985, 1(8437):1106-7.

2. Chervyakov AV et al., Possible Mechanisms Underlying the Therapeutic Effects of Transcranial Magnetic Stimulation. Front Hum Neurosci 2015, 16;9:303
3. Lefaucheur JP et al., Evidence-based guidelines on the therapeutic use of repetitive transcranial magnetic stimulation (rTMS): An update (2014-2018). Clin Neurophysiol 2020, 131(2):474-528.